Videobijeenkomst op 18 januari 2021

 

Deelnemers (18): Anton, Ronald, Krijn, Theo, Hans S, Paul, Bert T, Rijn K, Frans & Bart, Hans R, Jules, Rijn G, Jan, Piet, Ger, Carel, Evert

Algemeen:

  • De jaarvergadering is voorlopig uitgesteld tot 5 april 2021
  • Rijn K. geeft de gezondheidstoestand weer van Bert Disser na een bezoek aan hem.
  • Jan stelt het ledenboekje van 2021 samen. De titels worden, met algemene instemming, voortaan weggelaten. Welke geassocieerden erin blijven staan wordt nog nagegaan. Ook de bestuurssamenstelling zal worden vermeld.


Voordracht van Evert over: “VOC-schipbreukelingen de eerste Nederlandse immigranten in Australië”

  • Na de tweede wereldoorlog was er in Australië een beleid “populate or perish” om zoveel mogelijk immigranten binnen te laten ter afwending van het “gele gevaar”. Dat betekende een toevloed van Nederlandse immigranten,
  • Maar ook ver daarvoor kwamen daar Nederlanders terecht. En wel door daar gestrande VOC-schipbreukelingen.
  • Evert interesse over dit onderwerp werd gewekt toen hij in 1971 in Australie werkzaam was en een bezoek bracht aan een museum met resten van een VOC wrak.
  • Voor de VOC kwam Australië in beeld doordat het een snellere (windrichting) route betekende naar Batavia.
  • Dirk Hartoghsz belandde in 1616 met zijn schip “De Eendracht” bij een eiland aan de Australische westkust. Lange tijd werd Australië “Land van de Eendracht” genoemd.
  • Maar door de gebrekkige navigatiemiddelen m.b.t tot het bepalen van de positie m.b.t. tot de Lengtegraad kon het gebeuren dat VOC-schepen op de rotsen van de Australische westkust liepen en dat sommige schipbreukelingen aan land kwamen.
  • Over een aantal VOC-wrakken is meer  bekend:
    • De Batavia. Schipbreuk op 4 juni 1629; 210 van de 250 personen overleefden. Met 48 man in een sloep  naar Batavia gevaren voor hulp. Bij terugkeer in Australië bleek het achtergebleven volk in aantal gedecimeerd door een moordpartij. De 7 muiters werden opgehangen en twee werden achtergelaten.
    • De Vergulde Draeck, vergaan op 28 april 1656: 193 opvarenden, 75 overlevenden.
    • De Geelvinck. In 1696/1697 voer Willem Vlamingh op dit schip op zoek naar overlevenden van het schip Ridderschap van Holland (vermist in 1694 tussen Kaapstad en Batavia). Niet gevonden, maar hij heeft wel 1000km van de Australische westkust in kaart gebracht.
    • De Zuytdorp. Verdween in 1712. In 1927 hiervan resten op het land gevonden, waaronder resten van een groot vuur, blijkbaar om aandacht te trekken van het VOC-schip Kockengen. Zeer onherbergzame plek en konden alleen overleven door contact met aboriginals. 
    • De Zeewijk. Zij bouwden een sloep (“sloepie”) van de resten van het scheepswrak en voeren daarmee naar Batavia. Er bleven 12 schipbreukelingen achter. 
  • Mogelijke bewijzen dat schipbreukelingen de barre omstandigheden (water-, voedselgebrek en de hitte) hebben overleefd zijn resten van groot vuur, scheepsresten op het land, rotstekening van een schip.
  • Verder lijkt het erop dat sommigen zich met de plaatselijke bevolking hebben gemengd: lichamelijke kenmerken (groot, blond haar) en een erfelijke  ziekte (“porphyria variegata”), afwijkende taal, cultuur, en tuinbouw. 

Verslag: Ronald de Groot


Snellere route langs Australië en daar gestrande VOC immigranten